Zon

De zon staat centraal in ons dagelijks leven. Het bepaalt de seizoenen, maar ook ons humeur. Weinig zon maakt ons depressief, te veel zon doet onze huid verbranden. Een zonnig plekje tegen het huis kunnen we zeer waarderen. Gelijktijdig kan een hoge boom van de buurman regelrecht tot grote irritatie leiden. Kijk maar eens naar het programma 'de Rijdende Rechter'. Het wordt complexer als er in de buurt nieuwbouw gepland wordt. Hoe zit het dan met de bezonning in je tuin? Zal dat leuke zonnige terrasje nog wel zo leuk blijven?

Bezonning en overlast

Nederland verdicht in toenemende mate. Dat wat vandaag nog niet bebouwd is, kan morgen zomaar in de belangstelling komen te staan van een projectontwikkelaar of aannemer. Bestemmingsplannen in Nederland dienen elke 10 jaar geactualiseerd te worden. Nergens staat geschreven dat bij deze actualisering geen nieuwe bebouwingsmogelijkheden gecreëerd mogen worden. Het wordt zeker vervelend als men net in jouw achtertuin voornemens is om een hoog appartementencomplex te realiseren.

De vraag is of je bezwaar kunt aantekenen tegen deze geplande nieuwbouw, op grond van het verlies aan zonlicht en de komst van hinderlijke slagschaduw. Zo ja, welke regels gelden er dan? Om met een teleurstelling te beginnen; er bestaat in Nederland geen recht op zon. Wat is er dan wel? Dat wat voorhanden is, zijn een paar normen en verder wat gebruikelijk is in de Nederlandse leefsituatie. Met het laatste wordt bedoeld dat Nederland een dichtbevolkt land is waar niemand het juridische recht op vrij uitzicht heeft. Wel kan men beroep doen op het begrip ‘onrechtmatige hinder’.

Bezonningstudie of schaduwberekening laten maken

iTX BouwConsult levert snel en gericht een bezonningsstudie door heel Nederland. Het maken van een bezonningsstudie is een serieuze aangelegenheid, de kans dat er een rechtszaak over gevoerd wordt is groot. Voor iedere bezonningsstudie zal bekeken moeten worden waar de kansen liggen en welke onderzoeken ingezet gaan worden. Het bekendste onderzoek is de controle of de TNO-Norm gehaald wordt. Maar er zijn meer onderzoeksinstrumenten voorhanden.

Wanneer welk onderzoek

Onderstaand een overzicht van onderzoeken die door iTX BouwConsult in bezonningsstudies ingezet kunnen worden.

Onderzoek	Toelichting
4 seizoenen onderzoek	Onderzoek op 4 momenten in het jaar en op 3 tot 4 tijden op die dagen. Gebruikelijk is: 21 maart, 21 juni, 21 september en 21 december. De tijden kunnen sterk wisselen. Dat is volledig afhankelijk van de situatie. Gebruikelijk tijden zijn 09:00 11:00 14:00 en 16:00 uur.
TNO-Norm ‘Licht’	Onderzoek naar de ‘lichte’ TNO-Norm. Doel van het onderzoek is om vast te stellen of wordt voldaan aan de norm van ten minste 2 mogelijke bezonningsuren per dag in de periode van 19 januari tot 21 oktober (gedurende 8 maanden). De lichte norm is algemeen gangbaar in Nederland.
TNO-Norm ‘Streng’	Onderzoek naar de ‘strenge’ TNO-Norm. Doel van het onderzoek is om vast te stellen of wordt voldaan aan de norm van ten minste 2 mogelijke bezonningsuren per dag in de periode van 21 januari tot 22 november (gedurende 10 maanden). De strenge norm wordt incidenteel toegepast.
Haagse Norm	Onderzoek naar de Haagse Norm. Doel van het onderzoek is om vast te stellen of wordt voldaan aan de norm van ten minste 2 mogelijke bezonningsuren per dag in de periode van 19 januari tot 21 oktober (gedurende 8 maanden). Bezonning van de voor- en achtergevel mogen bij elkaar opgeteld worden.
Haagse dakopbouw richtlijn	Onderzoek naar de effecten van de realisatie van een dakopbouw. Doel van het onderzoek is om aan te tonen dat op 9 ijkmomenten, 21 maart 9:00, 13:00 uur om 17:00 uur, /21 juni idem tijden/21 september idem tijden, er al dan niet een toename van maximaal 30% extra schaduwhinder ontstaat op de omliggende percelen.
Onderzoek gevelvlak	Onderzoek meet de vermindering van de bezonning in tijd gemeten op een gevelvlak. Doel van dit onderzoek is om vast te stellen in welke mate de bezonning gedurende een tijdsdeel afneemt. Voor dit onderzoek wordt gewerkt met het programma DL-Light, een berekeningsmethodiek welke op de achtergrond het gevalideerde licht simulatie tool Radiance gebruikt.
Daglichtfactor	Onderzoek naar de vermindering van de daglichtfactor in een gegeven ruimte. Doel van dit onderzoek is het in beeld brengen in welke mate het daglicht in een gegeven ruimte afneemt. Voor dit onderzoek wordt gewerkt met DL-Light.
Koker effect	Onderzoek naar de afname van de beleving van de vrije hemel. Doel van het onderzoek is inzicht te verschaffen in de mate van vrije hemelbeleving. Het onderzoek richt zich op de vermindering van de kijkhoek. Ook wel tunnel effect genoemd.
Zon- schaduwbeleving tuin	Onderzoek naar de afname van Zonlicht of de toename van schaduw inde tuin. Doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in de afname van zon in de tuin. Voor dit onderzoek wordt gewerkt met DL-Light.
Bomen onderzoek	Onderzoek naar de vermindering van zon- en daglicht door bomen. Doel van dit onderzoek is om inzicht te verschaffen in de negatieve effecten van bomen. In dit onderzoek wordt het effect van een of meerdere bomen over meerdere jaren bekeken door in inschatting te maken van de groeisnelheid van de bomen.
Maatwerk onderzoek	In voorkomende gevallen kan het zinvol zijn om specifiek onderzoek te doen naar zon- en schaduweffecten waarbij bovengenoemde gebaande paden verlaten worden.

Het zal niemand verbazen dat elke casus op zich uniek is. De werkwijze van iTX BouwConsult is dat zij vóór het uitbrengen van een offerte eerst een globaal oordeelt velt over het te onderzoeken probleem. Stuur bij uw aanvraag voor een bezonningsstudie alle relevante gegevens mee. Denk aan beschikbare tekeningen, adres gegevens en eventueel fotomateriaal.

Bestemmingsplan of bestaande situatie

De TNO-norm en de Haagse norm zijn in beginsel opgezet om nieuwbouwplannen te beoordelen. Denk aan het wijzigen van een bestemmingsplan. In die situaties is er geen sprake van een concreet plan. Kleinere plannen, denk aan stedelijke invullingen, zijn wel concreet. Aan die plannen liggen uitgewerkte tekeningen ten grondslag.

De Haagse richtlijn stelt dat in dat geval uitgegaan moet worden van het concrete bouwplan. De TNO-norm stelt dat voor bestaande situaties een beoordeling moet plaatsvinden op basis van het verschil in mogelijke bezonningsuren. Dit verschil kan in procenten worden uitgedrukt. iTX BouwConsult hanteert in die gevallen een tabel waarin de oude en de nieuwe situatie naast elkaar gezet worden.

Minimale zonshoogte

Zowel in Duitsland als in Engeland wordt gewerkt met een minimale zonshoogte; 10 graden. Hiermee worden de invloeden van begroeiingen, schuurtjes en andere kleine belemmeringen, die bijvoorbeeld niet in een bestemmingsplan staan, maar wel aanwezig zijn, weg gefilterd. Dit zien we zowel bij de TNO-norm als de Haagse norm terug.

Waarom een bezonningsstudie?

Bij nieuwbouw kan sprake zijn van afwijking van het bestemmingsplan. Dat kan een binnenplanse afwijking van het bestemmingsplan, dan wel een volledige afwijking van het bestemmingsplan zijn. Zodra er in afwijking gebouwd wordt van het vigerend bestemmingsplan wil de gemeente de zekerheid hebben dat alle aspecten van de voorgenomen nieuwbouw afgehecht zijn. Om zekerheid te verschaffen dat de nieuwbouw geen onrechtmatige hinder (lees ongewenste slagschaduwen) veroorzaakt, zal de ambtenaar de indiener van het bouwplan vragen om een bezonningsstudie. De gemeente kan tegenover indieners van zienswijzen dan aantonen dat zij alle aspecten van de nieuwbouw beoordeeld heeft.

Bij een nieuw bestemmingsplan is meer en breder onderzoek gewenst. Ook hier zal het ambtelijk apparaat zorgvuldig handelen en een bezonningsstudie aanvragen. Mogelijke indieners van een zienswijze worden hiermee gepareerd. En verder wordt voorkomen dat het bestemmingsplan bij de Raad van State sneuveld.

Onrechtmatige hinder

Vermindering van zonlicht kent zoals gezegd een zwak fundament als het gaat om regelgeving. Er ontstaan grotere juridische kansen door aan te tonen dat de geplande nieuwbouw van de buren of projectontwikkelaar, waarbij vermindering van daglicht of zonlicht optreed, leidt tot onrechtmatige hinder. Lees hier meer over onrechtmatige hinder.

Contra expertise bezonningsstudie

Tegenover de zorgvuldigheid van de gemeentelijke ambtenaar staat de burger, die zich in zijn rechten voelt aangetast door voorgenomen nieuwbouw van anderen. Daar waar al een bezonningsstudie is gemaakt, wordt een contra-expertise bezonning bij iTX-BouwConsult aangevraagd. Het kan zijn dat de eerdere bezonningsstudie een te optimistisch beeld van de werkelijkheid geeft. Dat kan door andere tijdstippen te hanteren, maar kwalijker is het als er gesjoemeld wordt met hoogtes van de te controleren bouwwerken. Juist omdat een bezonningsstudie werkt met 3D modellen is controle door een leek erg moeilijk, een contra-expertise bezonningsstudie biedt dan uitkomst.

Schaduw in de tuin door nieuwbouw

De richtlijnen en het bouwbesluit spreken zich uit over de bezonning van gevels dan wel de daglichttoetreding van verblijfsruimten. De tuin is echter bij uitstek de plaats waar je van de zon wilt genieten. Qua richtlijnen wordt hierover geen uitspraken gedaan. Duidelijk is wel, dat juist in de tuin, het verlies aan zon, gemeten als percentage van de tuin, groot kan zijn. iTX BouwConsult drukt het verlies uit door te kijken naar de situatie voor de geplande nieuwbouw en erna. Het feit dat er geen richtlijnen voor bestaan, wil niet zeggen dat de betrokken eigenaar van de tuin wel degelijk schade c.q. Onrechtmatige hinder ondervindt door de toename van schaduw. Die toename van schaduw kunnen wij berekenen, en eventueel uitdrukken als een percentage. Deze wijze van onderzoeken en rapporteren kan buitengewoon interessant zijn bij een aanvraag voor planschade.

Bestaande bomen en andere obstakels

Bij een bezonningsstudie wordt geen rekening gehouden met de aanwezigheid van bestaande bomen, stuiken, schuurtjes en andere obstakels. Er wordt verondersteld dat deze niet aanwezig zijn. De werkelijkheid is weerbarstiger. Door te werken met een minimale zonnestand van 10 graden (zie normen), wordt het effect van lage obstakels zoals struikgewas, schuurtjes en dergelijke uit de bezonningsstudie weg gelaten. Bomen worden eveneens niet meegenomen in een bezonningsstudie als het gaat om de effecten van bouwplannen. Een boom heeft wel degelijk een schaduw effect. In voorkomende gevallen is het mogelijk om expliciet de zon- en schaduweffecten van een boom apart te onderzoeken.

Zienswijzen indienen

Wordt er in je directe omgeving nieuwbouw gepland, dan is het verstandig daar kennis van te nemen. Vraag bij Bouw- en Woningtoezicht de bouwplannen op. Beoordeel of er mogelijke hinder door ontstaat. Bij twijfel laat je door iTX BouwConsult een bezonningsstudie maken. Wat je minimaal altijd moet doen is een zienswijze indienen, daarmee geef je aan dat je het niet eens bent met de voorgenomen activiteiten. Deze zienswijze moet betrekking hebben op de ruimtelijke aspecten, zaken die dus in het bestemmingsplan geregeld worden. Een zienswijze indienen tegen ongewenste schaduwhinder kan succesvol zijn, mits op tijd ingediend! Als u meer wilt weten neem dan contact met ons op.

3D modellen

Om een bezonningsstudie te maken, wordt gebruik gemaakt van 3D modellen, opgebouwd in geavanceerde tekenprogramma’s, in ons geval Trimble Sketchup. In deze 3D modellen kan zeer precies de juiste lengte- en breedtegraad ingesteld worden, zodat exact bekend is hoe de slagschaduwen verlopen op een gegeven plek op aarde en op een gegeven tijdstip en datum in het jaar.

Aan de hand van dat model is de schaduwwerking inzichtelijk te maken. De verkregen resultaten worden middels beelden van de bestaande en de nieuwe toestand in het rapport opgenomen. Eveneens worden uit het 3D model de gegevens omtrent de TNO-Norm gedestilleerd. Deze wrden verwerkt in tabelvorm en vormt de completering van de bezonningsstudie.

Voorbeeldprojecten

iTX BouwConsult heeft al vele bezonningsstudies uitgevoerd en heeft een aantal daarvan op een rijtje gezet, om zo een overzicht te geven van de diversiteit aan mogelijkheden van een bezonningsstudie.

Bekijk op onze projecten pagina een aantal voorbeeld projecten.

In vier stappen een Bezonningsstudie aanvragen

Na bevestiging per mail start iTX BouwConsult met de Bezonningsstudie. De doorlooptijd is gemiddeld 5 werkdagen of zoveel eerder als mogelijk.

Wat kost een bezonningsstudie?

De kosten van een bezonningsstudie zijn sterk afhankelijk van de in te brengen ruimtelijke objecten (3D modellen). Voor een bezonning waar alleen een enkel huis en een belast erf bekeken moet worden, zullen de kosten anders uitpakken dan bij een bezonningsstudie van een nieuw bestemmingsplan, waar een gehele buurt ruimtelijk ingebracht moet worden. Wij voeren al een bezonningsstudie uit vanaf slechts € 395,- exclusief btw.

Wil je graag meer informatie over onze bezonningsstudie, vraag dan nu een offerte aan.